स्पेसएक्स (SpaceX) या इलॉन मस्क यांच्या खासगी अंतराळयान निर्माता, उपग्रह प्रक्षेपण सेवा कंपनीने १३ ऑक्टोबर २०२४ रोजी एक महत्त्वाची चाचणी यशस्वीपणे पूर्ण केली, ज्यामध्ये त्यांनी त्यांच्या स्टारशिप (Starship) रॉकेटच्या Super Heavy बूस्टरला लाँच पॅडवर “चॉपस्टिक्स” नावाच्या यांत्रिक हातांनी पकडले. या यशस्वी चाचणीने अंतराळ प्रवासात इतिहास रचून एक नवीन अध्याय सुरू केला आहे. स्टारशिपची ही पाचवी चाचणी होती. स्टारशिप हे जगातलं सर्वात मोठं अंतराळयान आहे!
मिशनची माहिती
- उड्डाणाची वेळ: Super Heavy बूस्टरने स्थानिक वेळेनुसार सकाळी ७.२५ वाजता टेक्सासच्या बोका चिका लाँच साइटवरून उड्डाण केले.
- बूस्टर सुमारे ७४ किमी उंचीवरून Starship पासून वेगळे झाले.
- पुनर्प्राप्ती: बूस्टरने सात मिनिटांत लाँच पॅडवर परत येताना यांत्रिक हातांनी (चॉपस्टिक्स) पकडले.
- हे सुपर हेवी बूस्टर कॅच करणाऱ्या स्ट्रक्चरला त्यांनी Mechazilla असं नाव दिलं आहे.
महत्त्वाचे मुद्दे
- यांत्रिक हात : SpaceX ने विकसित केलेले “चॉपस्टिक्स” या यांत्रिक हातांनी बूस्टरला सुरक्षितपणे पकडले, जे अंतराळ उद्योगात एक नवीन तंत्रज्ञान म्हणून ओळखले जात आहे.
- उपयुक्तता : बूस्टरची जलद पुनर्प्राप्ती SpaceX च्या पुनरुपयोगी रॉकेट तंत्रज्ञानाच्या विकासात महत्त्वाची ठरली आहे.
- स्टारशिपचा आकार : स्टारशिपची उंची १२१ मीटर आहे. याचा परीघ (Diameter) ९ मीटर आहे. तब्बल १५० मेट्रिक टन पेलोड वाहून नेण्याची क्षमता यामध्ये आहे.
- स्टारशिपचे बूस्टरची उंची ७१ मीटर आहे.
- या स्टारशिपचं वजन जवळपास 5,000,000 किलो आहे!
- वेगळ्या ग्रहांवरील मोहिमांसाठी हे यान तब्बल १०० लोकांना घेऊन जाऊ शकतं!
मिशनचे उद्दिष्ट
SpaceX चा उद्देश Starship रॉकेटचा वापर करून चंद्र आणि मंगळावर मानव पाठवण्याचा आहे. या यशस्वी चाचणीने अंतराळ उद्योगातील अनेक तज्ञ आणि उत्साही लोकांमध्ये उत्साह निर्माण केला आहे. SpaceX पुढील मिशन्ससाठी तंत्रज्ञान आणि प्रक्रियांचे सुधारणा करत राहील, ज्यामुळे भविष्यातील चंद्र आणि मंगळ मिशन्स अधिक सुलभ होतील. SpaceX ने या मिशनद्वारे अंतराळ प्रवासाच्या क्षेत्रात एक नवीन मानक स्थापित केले आहे कारण ही गोष्ट प्रथमच घडली आहे. यामुळे भविष्यातील मिशन्स अधिक जलद आणि प्रभावी होऊ शकतात.